Eén spoor melkpoeder. Eén misser bij de productwissel. Eén handdruk. Voor consumenten met een voedselallergie of intolerantie is dat genoeg voor een ziekenhuisopname. Of erger. Voor jouw productiebedrijf betekent het: een recall, reputatieschade en misschien zelfs juridische gevolgen. En vaak begint het met iets ogenschijnlijk kleins: een schoonmaak die niet goed uitgevoerd is, een allergene stof die via personeel is meegekomen, of een fout in de logistieke scheiding. Kruisbesmetting door allergenen is geen kwestie van pech. Het is een kwestie van processen, discipline en... hygiëne.
Hygiëne wordt vaak ten onrechte gezien als ‘gewoon schoonmaken’. Maar effectief allergenenbeheer gaat veel verder. Het betekent integraal nadenken over hoe allergenen überhaupt kunnen migreren in je productieomgeving. En vooral: hoe je dat voorkomt. Hygiëne is dus veel meer dan “gewoon schoonmaken” – het gaat om het opstellen, uitvoeren en controleren van de taken en afspraken uit een gevalideerd reinigingsplan voor jouw productieomgeving.
Hygiënerisico’s zijn volop te vinden in een productieruimte. We onderscheiden vijf risico’s die allergenen in voedselverwerkende bedrijven kunnen verspreiden.
Allergie veroorzakers kunnen zich hechten aan verschillende (moeilijk bereikbare) oppervlaktes zoals machines, transportbanden, RVS-werkbanken of in leidingen. Zeker bij droge of kleverige producten is het risico op achterblijvend residu groot. Een oppervlakkige reiniging of verkeerde volgorde (bijv. geen pre-rinse bij nat reinigen) kan ervoor zorgen dat allergenen alsnog worden meegesleept in de volgende batch. Alleen met gevalideerde reinigingsprocedures voorkom je dit risico.
Reiniging en desinfectie van Ecolab is effectief voor het verwijderen van allergie veroorzakende stoffen. Gebruik kleurgecodeerde schoonmaakmaterialen van Vikan om duidelijke scheiding van zones of processen aan te duiden. Plan, manage en controleer hygiëne structureel met behulp van Taakmanager.
Medewerkers vormen vaak een onbedoelde verspreidingsbron. Denk aan handschoenen waarmee zowel allergene als allergenenvrije producten worden aangeraakt. Zonder goede protocollen voor persoonlijke hygiëne, kledingwissels en zonescheiding zijn allergenen nauwelijks onder controle te houden.
Met behulp van de PBM’s van Brilliant voor zowel eenmalig gebruik als herhaald gebruik, duidelijke omkleedprocedures, schoenwisselzones en touchless handhygiëne met allergeenvrije desinfectiegel beperk je de kans op verspreiding door medewerkers.
In veel productieomgevingen verplaatst poedervormig materiaal zich sneller dan je denkt. Tijdens doseren, mengen of verpakken komen allergenen (zoals melkpoeder, gluten of sojameel) als fijnstof in de lucht terecht. Deze neerslag komt vervolgens op schone werkoppervlakken, producten of apparatuur terecht. Tel daar luchtcirculatie en temperatuurverschillen bij op, en je hebt een ongewenste verspreidingsbron binnen je hele productieruimte.
Stofzuigers met HEPA-filters kunnen in deze situatie een oplossing zijn. Door de HEPA-filters worden tijdens de reiniging fijne deeltjes opgezogen en is de verspreidingskans van allergenen minder.
Allergene stoffen kunnen via lekken, morsen of verpakkingstransport verspreid worden, zeker bij open zakken of gedeelde opslagstellingen. Denk aan een zak pinda’s boven een open krat allergenenvrije mix, of dezelfde pompwagen die door twee productielijnen rijdt. Ook verkeerd of onduidelijk geëtiketteerde grondstoffen vergroten het risico. Zonder strikte scheiding van opslag en handling is een fout zo gemaakt.
Gesloten opslagcontainers, kleurgecodeerde transportmiddelen en opslagkratten, duidelijke markeringen en logistieke looproutes per zone dragen bij aan het voedselveilig opslaan en verplaatsen van voedingsmiddelen.
Het omschakelen van een product mét naar een product zonder allergenen is een cruciaal moment. Als reiniging en vrijgave niet strikt worden gecontroleerd, blijven onzichtbare sporen van de vorige batch achter. Dat geldt ook voor operatorhandelingen, softwareinstellingen (zoals recepten met allergenen) of hergebruik van componenten zonder reiniging. Zonder validatie loop je onbewust risico’s die pas later in de keten naar boven komen.
Onze oplossing: Maak gebruik van NEOGEN ATP- en ELISA-teststrips vóór vrijgave van de productielijn of voor verificatie na productwissel (bijvoorbeeld de NEOGEN sneltesten voor specifieke allergenen). Train medewerkers via Brilliant Brains Bootcamp leg heldere stop/go-protocollen bij productwissels vast in Taakmanager.
Bepaalde sectoren binnen de voedingsmiddelenindustrie hebben te maken met een hogere concentratie aan allergenen, gecombineerd met complexe hygiëne-uitdagingen. Denk hierbij aan fijnstof, regelmatige productwissels, handmatige verwerking of kwetsbare doelgroepen. In onderstaande tabel zie je in één oogopslag waar de allergenen zich het vaakst ophouden – én waarom hygiëne daar extra belangrijk is.
Let op: in al deze sectoren geldt: de aanwezigheid van allergenen op zichzelf is geen probleem. De onzichtbare verplaatsing ervan wél.
Effectieve hygiëne vraagt samenwerking en betrokkenheid. Wij geloven niet in standaardoplossingen, maar in oplossingen die passen bij jouw bedrijf en processen. Ons team helpt je bij het kiezen van de juiste hulpmiddelen en trainingen, zodat je grip krijgt én houdt op allergenen.
Wij kunnen je ondersteunen met:
Brilliant is de specialist voor de top van voedselverwerkende bedrijven op het gebied van hygiëne en voedselveiligheid. Door strategische partnerschappen en meer dan 20 jaar ervaring in de branche hebben we de benodigde kennis en expertise in huis om de personen, het productiebedrijf en het productieproces optimaal te beschermen.
Brilliant Group B.V.
